Czy warto wydawać gazetę?

Niektórzy z pewnością mogliby powiedzieć, że gazety i magazyny to przestarzałe medium, które niedługo zostanie zupełnie wyparte przez blogi, strony internetowe oraz social media. Mimo to wciąż powstają nowe czasopisma i nie brakuje osób, których marzeniem jest ich wydawanie. Która z tych grup ma rację? Czy w obecnych czasach warto jeszcze wydawać gazetę? Jakie są koszty takiego przedsięwzięcia i co można na nim zyskać?

Najważniejsze to mieć dobry materiał

Jeśli chodzi o media, zdania są bardzo podzielone. Niektórzy zupełnie „przestawili się” na nowe źródła informacji, czytając je głównie w internecie. Inni są wierni szelestowi papieru i uważają, że drukowana prasa wciąż oferuje znacznie wyższą jakość publikacji. W tego typu kwestiach trudno o jednomyślność. Na szczęście rynek jest bardzo pojemny i znajdzie się na nim miejsce dla różnego typu mediów. Wiele zależy od dobrego pomysłu – nie ma sensu wchodzić w ten biznes, jeśli nie ma się do powiedzenia niczego nowego. Konkurencja jest bardzo duża, a możliwości (również finansowe) odbiorców ograniczone. W związku z tym aby zyskać rozgłos i grono stałych czytelników, należy zaproponować im wartość, której nie uzyskają nigdzie indziej. Wielu wydawców decyduje się więc na tytuły niszowe lub przeznaczone dla ograniczonego grona nabywców: magazyny dla wędkarzy, miłośników koni, kobiet, nastolatków, seniorów lub mieszkańców konkretnego regionu. Można również postawić na gazetę lokalną, rozdawaną na przejściach dla pieszych, w pociągach, w galeriach handlowych lub dostarczaną do skrzynek pocztowych. Ta ostatnia opcja może się okazać najlepsza, o ile wypełnimy ją przede wszystkim reklamami i materiałami marketingowymi, a niekoniecznie długimi, wyczerpującymi artykułami. Ważne jest to, by sama gazeta była dla czytelników darmowa – główny zysk ma pochodzić od reklamodawców.

 
Pierwszą i jedną z najważniejszych rzeczy, o jakie musimy się zatroszczyć, jest podstawa prawna naszej gazety lub czasopisma. Aby je wydawać, należy zarejestrować swoją działalność w sądzie wojewódzkim właściwym miejscowo dla siedziby wydawcy. W tym przypadku obowiązują nas przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym, ze zmianami wynikającymi z ustawy prawo prasowe. Jeśli już posiadamy swoją działalność gospodarczą, którą chcemy rozszerzyć o wydawanie magazynu, musimy złożyć wniosek o zmianę danych podmiotu (chodzi głównie o zakres działalności firmy). Jeżeli zaś zakładamy nową działalność gospodarczą, możemy zdecydować się na jej różne rodzaje. Może to być fundacja, działalność jednoosobowa, spółka itd. Czasopismo może wydawać także stowarzyszenie, ale tylko takie zarejestrowane w KRS. Bez tego elementu stowarzyszenie nie posiada osobowości prawnej, co uniemożliwia mu wydawanie gazety. Osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej, może zarejestrować tytuł prasowy, dołączając do wniosku odpis lub urzędowo poświadczoną kserokopię dowodu osobistego.

Wniosek o rejestrację gazety lub czasopisma powinien zawierać:

• tytuł,
• dokładny adres redakcji,
• dane osobowe redaktora naczelnego,
• częstotliwość ukazywania się dziennika lub czasopisma (dziennik musi ukazywać się częściej niż raz w tygodniu, zaś czasopismo – nie częściej niż raz w tygodniu i nie rzadziej niż raz w roku),
• określenie wydawcy (wraz z dokładnym adresem siedziby).

Jeżeli organ rejestracyjny nie rozstrzygnie naszego wniosku w ciągu 30 dni od jego złożenia – możemy potraktować to jako decyzję pozytywną i rozpocząć wydawanie gazety lub magazynu. Rejestracja tytułu prasowego uprawnia wydawcę do jego wydawania. Pamiętajmy jednak, że owa rejestracja traci ważność w razie niewydania czasopisma lub dziennika w ciągu roku od dnia nabycia tych uprawnień (o ile redakcja nie wystąpi o zachowanie rejestracji). Zdecydowanie nie warto próbować wydawać tytułu prasowego bez rejestracji – takie działanie naraża nas na groźbę grzywny, a nawet kary pozbawienia wolności. Ograniczenie to dotyczy także czasopism w formie internetowej!

Aby upewnić się, że wybrany przez nas tytuł nie został już zarejestrowany przez inną osobę, musimy udać się do sądu okręgowego i zasięgnąć tej informacji. Pamiętajmy, że jeśli wymyślony przez nas tytuł jest już zajęty, to sąd nie ma prawa wpisać do rejestru kolejnego tak samo brzmiącego. Zadbanie o to, by tytuł naszego magazynu był oryginalny, jest przede wszystkim w naszym interesie. Nie chcemy przecież, by nasza gazeta myliła się lub mocno kojarzyła z inną. Warto wymyślić taką nazwę, która będzie miała szansę stać się naszą marką i znakiem rozpoznawczym

Kiedy już mamy tytuł oraz „zielone światło” do jego wydawania, warto zarejestrować domenę internetową o nazwie czasopisma. W dzisiejszych czasach jest to rzecz niezbędna, zwłaszcza, że możemy zdecydować się na wydawanie gazety w tych dwóch różnych mediach, a nawet wyłącznie w sieci (np. w formie e-booka). Pamiętajmy przy tym, że nie każda witryna internetowa zamieszczająca newsy, artykuły i reklamy może zostać uznana za czasopismo internetowe.

 
Po rejestracji tytułu należy również złożyć wniosek do Biblioteki Narodowej (Al. Niepodległości 236, 00-937 Warszawa) o nadanie znaku ISSN, czyli Międzynarodowego Numeru Wydawnictw Ciągłych. Posiadanie takiego znaku ma znaczenie podczas ustalania wielkości podatku VAT (stawka jest niższa dla czasopism), a także pozwala na otrzymanie kodu kreskowego, umożliwiającego szeroki kolportaż.

Trudno oszacować początkowe koszty, jakie musi ponieść wydawca gazety lub czasopisma. Wkład własny na pierwszy numer to kwoty rozpoczynające się od kilkunastu tysięcy, z czego większość pochłania cena samego wydrukowania egzemplarzy. Dobrym pomysłem jest wcześniejsze znalezienie drukarni gotowej na takie wyzwanie i poznanie jej cennika. Koszty mogą się różnić nie tylko w zależności od firmy i regionu, ale również liczby stron, formatu, rodzaju papieru, oprawy (zwykle jest to oprawa zeszytowa lub klejona – tę drugą stosuje się przy większej liczbie stron), a także ewentualnej decyzji o uszlachetnieniu okładki (np. pokrycia jej lakierem zabezpieczającym lub laminatem foliowym, co wpływa na ekskluzywność wydania). Musimy również znaleźć firmę, która zajmie się projektem graficznym i składem czasopisma. Cena jednej strony na ogół wynosi kilkadziesiąt złotych i waha się w zależności od skomplikowania zadania. Należy również zastanowić się, skąd weźmiemy ewentualne ilustracje – czy będą to gotowe zdjęcia i grafiki, które można kupić na różnego rodzaju stronach internetowych, czy może wolimy zatrudnić fotografa (lub rysownika), który wykona je specjalnie dla nas?

Koszty zatrudnienia pracowników

Jeśli chodzi o koszty związane z zatrudnianymi pracownikami, to nie sposób nie wspomnieć o ewentualnych redaktorach i dziennikarzach. To oni są sercem gazety i to ich talent lub jego brak przekładają się na liczbę czytelników i szeroko pojęte powodzenie naszego magazynu. W tej kwestii możemy obrać dwie drogi: postawić na wysokiej jakości treści i zarabiać przede wszystkim na sprzedaży czasopisma (w tym przypadku musimy zadbać o to, by jego cena nie była zbyt niska w stosunku do ponoszonych kosztów) lub ograniczyć liczbę i objętość artykułów, koncentrując się na zyskach z reklam. Jeżeli zdecydujemy się na tę pierwszą możliwość, musimy starannie wyselekcjonować osoby, którym powierzymy zadanie pisania tekstów. Muszą to być ludzie o lekkim piórze, znający zasady gramatyki i ortografii, potrafiący wyszukiwać interesujące tematy i opisywać je w zajmujący sposób. Wiele zależy od tematyki naszego pisma. Jeżeli jest to gazeta lokalna, opisująca wydarzenia z życia miasta czy regionu, najlepiej sprawdzą się profesjonalni reporterzy, przeszkoleni w kierunku wyszukiwania nowinek. Z kolei pismo branżowe lub tematyczne powinno być pisane przede wszystkim przez ekspertów z określonej dziedziny. Dobrze poradzą sobie również profesjonalni copywriterzy i amatorzy zainteresowani tematyką poruszaną w magazynie (taką jak moda, uroda, motoryzacja, najnowsze technologie, kulinaria itp.). Prowadząc gazetę lub czasopismo, możemy wdrożyć w życie dwa modele. Pierwszym jest prowadzenie tradycyjnej redakcji, w której autorzy artykułów, fotografowie czy handlowcy będą zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę. W takim wypadku musimy się liczyć ze znacznie wyższymi kosztami, obejmującymi wynajem (lub kupno) siedziby, comiesięczne opłaty, potrzebny sprzęt oraz regularne pensje dla pracowników. Takie rozwiązanie ma jednak niewątpliwą zaletę w postaci codziennej kontroli nad działaniami redakcji oraz możliwości współpracy, urządzania burzy mózgów czy spotkań, na których będą ustalane bliższe i dalsze plany związane z pismem. Drugim rozwiązaniem jest nawiązanie współpracy z freelancerami, opartej na umowach o dzieło, zlecenie lub wystawianych przez nich fakturach. W tym przypadku płacimy wyłącznie za napisane artykuły i nie jesteśmy zobowiązani do wypłacania dziennikarzom stałej pensji, niezależnej od ilości stworzonych przez nich treści.

Pamiętajmy, że o sukcesie każdej gazety przesądza jakość publikowanych w niej artykułów. Nawet jeśli dużą jej część zajmują reklamy, treści pisane są głównym powodem, dla którego ktokolwiek sięgnie po magazyn. Możemy więc modyfikować liczbę i długość tekstów, ale nie ich jakość. Warto przyłożyć się również do przyciągających uwagę, dobrze sformułowanych tytułów tekstów – to właśnie od nich zależy, czy odbiorca w ogóle zacznie czytać resztę. Jeśli zależy nam na wydawaniu jakościowego, luksusowego czasopisma płatnego, nie należy przesadzać z reklamami – zbyt duża ich liczba może odstraszyć potencjalnych nabywców. Odwrotna zasada obowiązuje w przypadku darmowej gazety. Ten rodzaj dystrybucji zakłada, że zarabiamy wyłącznie na treściach marketingowych, w związku z tym im więcej reklamodawców uda nam się zaangażować, tym wyższe zyski osiągniemy. Warto zatrudnić profesjonalnego sprzedawcę, który będzie się zajmował kontaktem z firmami gotowymi przeznaczyć fundusze na reklamę w prasie. Podsumowując – wydawanie magazynu lub gazety może być bardzo opłacalnym biznesem, jednak należy podejść do niego z głową.